Mimo wysokiej jakości wielu ogólnych ofert szkolnych, wielu uczniów z powodu niepełnosprawności lub innych warunków potrzebuje dodatkowego wsparcia, często przekształcanego w format Indywidualnego Planu Edukacyjnego (IEP). IEP ma kilka różnych określeń w różnych krajach i podlega różnym procedurom, ale ogólnie mówiąc, jest to dokument określający, dla konkretnego ucznia, niezbędne dostosowania do jego potrzeb edukacyjnych i społecznych oraz cez i charakterystyki. Ten dokument, opierając się na ocenie rozwoju ucznia i charakterystyce jego kontekstu życiowego, określa konkretne cele, które ten uczeń stara się osiągnąć, oraz strategie i działania, które zostaną dostarczone w celu osiągnięcia tych celów. Pomimo ogólnego uznania, że nauka online wpłynęła na proces edukacyjny uczniów z niepełnosprawnościami, istnieje ograniczona informacja dotycząca konkretnych aspektów, w jakie wpłynęło tworzenie i wdrażanie IEP. Saetra (2021) w badaniu przeprowadzonym w Finlandii, zidentyfikowała czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy pełni cyfrowym nauczaniu. Co ważniejsze, potrzeba zapewnienia, aby uczniowie z IEP nie tylko nauczyli się korzystać z narzędzi cyfrowych, ale również dowiedzieli się, kiedy ich używać i jak mogą one działać jako narzędzia i zasoby w ich edukacji. Niemniej jednak autor uznaje również, że ogólne podejście do wdrażania IEP, bardziej jako dokumentu administracyjnego niż pedagogicznego przewodnika, może mieć większy wpływ, gdy mówimy o wdrażaniu dostosowań w środowisku online.
IEP można uznać za mapę, obejmującą trzy centralne wymiary: a) konkretny punkt wyjścia (aktualny poziom wydajności dziecka); b) osobisty cel – mierzalne cele; c) zindywidualizowaną trasę i środek transportu – niezbędne wsparcie i usługi (Sanches-Ferreira et al., 2013).
Jung i jego współpracownicy (2008) dzielą proces planowania na siedem kroków, szczegółowo opisanych w Tabeli 2.
Tabela 2. Lista kontrolna wierności wdrożenia (Jung i in., 2008)
Krok | Kryteria |
|---|---|
1. Udoskonalaj cele IEP | Czy krótkoterminowy cel jest prawdopodobny do osiągnięcia w ciągu 4-6 miesięcy?
|
Czy cel jest niezbędny dla rozwoju lub poprawy funkcjonowania w rutynach?
| |
Czy cel jest wyraźnie związany z priorytetem lub zmartwieniem rodziny?
| |
Czy cel zawiera uzasadnienie, okoliczności i kryteria sukcesu?
| |
2. Analizuj podstawowe umiejętności funkcjonalne | Czy zespół omówił z rodziną zachowanie dziecka, a także przyczyny i skutki?
|
Czy członkowie zespołu obserwowali zachowanie dziecka w odniesieniu do celu, aby zrozumieć funkcję tego zachowania?
| |
3. Identyfikuj naturalne okazje do nauki | Czy przeprowadzono wywiad oparty na rutynach? |
Czy zespół zidentyfikował miejsca, aktywności i rutyny, w których może zachodzić nauka?
| |
Czy zespół zidentyfikował miejsca, aktywności i rutyny, w których udzielanie instrukcji byłoby trudne i powinno być wykluczone?
| |
4. Wybierz oparte na dowodach strategie wspomagające naukę | Czy zidentyfikowano i udostępniono wszystkim członkom zespołu techniki wspierające rozwój, które stosuje rodzina i nauczyciel ogólnego nauczania?
|
Czy wybrano strategie oparte na dowodach, które są zastosowane w celu osiągnięcia danego celu?
| |
Czy strategie jasno określają konkretne role wykonawców?
| |
5. Zapewnij wierność wykonania instrukcji. | Czy planista uzyskał opinie wszystkich członków zespołu? |
Czy planista wyjaśnił plan instrukcyjny wszystkim wykonawcom i zawarł konkretne przykłady?
| |
Czy planista zademonstrował strategie interwencji wykonawcom?
| |
Czy wykonawcy zademonstrowali instrukcję planiście?
| |
Czy planista obserwował wykonawców i oferował sugestie, jeśli to konieczne?
| |
Czy planista wyraził pewność w umiejętnościach wykonawców w zakresie stosowania nowej strategii?
| |
6. Zaprojektuj system zbierania i analizy danych | Czy system zbierania danych jest prosty i zrozumiały?
|
Czy system zbierania danych jest zgodny z celem Indywidualnego Programu Edukacyjnego (IEP)?
| |
Czy system umożliwia zbieranie danych przez wszystkich zaangażowanych w rodzinę (formalnie lub nieformalnie)?
| |
Czy system obejmuje metodę przedstawiania postępów w formie graficznej?
| |
7.Oceniaj plan | Czy nauczyciele poprosili rodzinę o podzielenie się swoją oceną postępów dziecka?
|
Czy nauczyciel omówił dane z rodziną?
| |
Czy nauczyciel i rodzina dokonali modyfikacji, jeśli było to konieczne?
|
Wybraliśmy przedstawienie tego modelu tutaj, ponieważ opiera się on na bliskiej współpracy między zespołem specjalistów szkolnych a rodziną i skupia dużą uwagę na eksploracji okazji do nauki, które mają miejsce w naturalnym kontekście dziecka (np. w domu lub w sali lekcyjnej). Omówimy każdy z siedmiu kroków, przedstawiając sugestie i zalecenia dotyczące opracowania i wdrożenia IEP online.
Udoskonalaj cele IEP
Definicja celów interwencji stanowi fundamentalny krok w dostarczaniu spersonalizowanych planów. Jasna i współdzielona wizja tego, co ma zostać osiągnięte, jest istotnym sposobem zapewnienia aktywnego zaangażowania wszystkich interesariuszy w danym przypadku. Definicja celu interwencji o dobrej jakości wymaga bliskiej współpracy między specjalistami a rodziną. Ta współpraca promuje określenie celów, które są istotne dla przyszłości dziecka i rodziny, łączy cel z konkretnymi okolicznościami życiowymi rodziny i prezentuje cel w formacie S.M.A.R.T. Cel SMART to cel Konkretny; Mierzalny; Osiągalny; Opierający się na rutynach; Związany z priorytetem funkcjonalnym (Jung, 2007). Na przykład: “Maisie będzie wskazywać swoją preferowaną aktywność, interakcję lub przedmiot, używając znaku lub słowa co najmniej pięć razy dziennie podczas posiłków, swobodnej zabawy, (…) aby stać się bardziej niezależną i aby inni mogli zaspokoić jej potrzeby” (Jung, 2007, s. 55).
Kierując się tą orientacją, cele IEP w środowisku online, oprócz konkretnych obszarów istotnych dla rozwoju ucznia, powinny skupiać się na promowaniu niezależnego korzystania z technologii, takich jak komputer czy tablet, oraz potrzebnych narzędzi technicznych.
Rekomendacja:
Korzystaj z platform do wideokonferencji, aby wspólnie z rodziną opracować cele interwencji, uwzględniając cechy dziecka i rutyny rodziny. Wyjaśnij jasno, dlaczego cel jest istotny, jeśli nie jest to natychmiast oczywiste.
Analizować podstawowe umiejętności funkcjonalne
W wielu przypadkach informacje i dane dotyczące zachowania ucznia przed lockdownem muszą zostać ponownie rozważone, ponieważ dziecko i rodzina nie podążają już tą samą rutyną, a osoby, z którymi dziecko się obecnie kontaktuje, są różne. Dlatego wcześniejsze informacje nie są już przydatne jako podstawa do określenia punktu wyjścia i muszą zostać uzupełnione o dane dotyczące obecnej sytuacji podczas lockdownu.
Może to wymagać opracowania funkcjonalnej analizy zachowania, czyli ustalenia funkcji zachowania poprzez obserwację tego, co poprzedza i co zazwyczaj następuje bezpośrednio po zachowaniu. Ponieważ obecność nauczycieli i innych specjalistów w domu ucznia nie jest możliwa w czasie lockdownu, bliska i klarowna komunikacja między rodziną a specjalistami jest najlepszą opcją do zrozumienia zachowania dziecka (Stenhoff et al., 2020).
Rekomendacja:
Korzystaj z platform do wideokonferencji, aby komunikować się z rodziną, angażując ich w proces, wyjaśniając, jakie dane powinny być zbierane, i wspólnie analizując obserwacje rodzinne. System Zarządzania Uczeniem (Learning Management System) może również być przydatny do przechowywania narzędzi i innych zasobów, promując strukturalną współpracę z rodziną.
Identyfikować naturalne okazje do nauki
W sytuacji lockdownu, gdy wielu rodziców i opiekunów musi łączyć swoje obowiązki zawodowe z obowiązkami rodzinnymi, wsparcie w procesie nauki online ich uczniów może stanowić wyzwanie dla wielu z nich. Dlatego ważne jest, aby zespół IEP i rodzina przeanalizowali codzienne rutyny rodzinne, aby zrozumieć, w których z nich można osadzić instrukcję, zapewniając krótkie chwile nauki w ciągu dnia i tygodnia.
Rekomendacja:
Korzystaj z platform do wideokonferencji, aby komunikować się z rodziną i zrozumieć ich dostępność do pracy z uczniem oraz rutyny, w których ta praca może mieć miejsce. Ważne jest, aby rodzina nie traktowała tego zadania jako dodatkowego obowiązku w ich codziennym harmonogramie, ale korzystała z codziennych rutyn.
Wybierz strategie oparte na dowodach naukowych, które ułatwią proces uczenia się
Zgodnie z opisem kroku 3, ważne jest zidentyfikowanie, jakie strategie edukacyjne rodziny już stosują, chociaż prawdopodobnie w sposób intuicyjny i nieświadomy. W ten sposób strategie do wdrożenia można dostosować do już istniejących praktyk. To rola nauczyciela polega na zdefiniowaniu dodatkowych strategii i przedstawieniu ich rodzinie w sposób klarowny, używając prostego języka.
Rekomendacja:
Korzystaj z platform do wideokonferencji, aby komunikować się z rodziną i zidentyfikować powszechnie stosowane strategie edukacyjne oraz zalecić dodatkowe.
Zabezpiecz wierność instrukcji
Ten krok odnosi się do potrzeby przekazywania instrukcji w sposób, w jaki został zaprojektowany przez zespół. Jung i jego współpracownicy (2008) rekomendują cztery strategie: (a) dostarczanie listy kontrolnej identyfikującej kluczowe cechy strategii; (b) dostarczanie konkretnych przykładów, jak cel jest osiągany za pomocą strategii; (c) modelowanie wykorzystania wybranej strategii; (d) proponowanie obserwacji innych członków zespołu, korzystających z wybranej strategii, i udzielanie opinii zwrotnej.
Rekomendacja:
Use videoconferencing platforms to communicate with the family, clearly presenting what they should do to implement the educational strategy selected. Video recordings of the instruction can be used by the family and the IEP team to adjust and fine tune the implementation of the strategy. A Learning Management Platform can be used to promote the collaboration between family and the professionals.
Zaprojektować system zbierania i analizy danych
Zbieranie danych jest fundamentalnym elementem planowania IEP, ponieważ jest niezbędne do zrozumienia rozwoju dziecka i dostosowania IEP. Jednak jest to zadanie, które musi być starannie zaplanowane, aby zagwarantować: (a) że zebrane dane są ważne, tj. że mierzą cel, który był zaprojektowany do pomiaru; (b) że są one stosowalne, tj. że rodzina konsekwentnie zbiera zamierzone dane w sposób zaprojektowany.
Rekomendacja:
Korzystaj z platform do wideokonferencji, aby komunikować się z rodziną, wspólnie tworząc odpowiedni system do zbierania danych dotyczących procesu edukacji.
Ocenić plan
W okresach niepewności, takich jak podczas lockdownu, gdy rodziny i szkoły dostosowują się do nowych rutyn i praktyk, istnieje zwiększa potrzeba okresowej oceny IEP, aby zrozumieć, czy zaprojektowane cele nadal zachowują swoją aktualność, czy pojawiły się inne priorytety. Spotkania zespołowe są w tym punkcie fundamentalne, i wszyscy uczestnicy powinni spotykać się okresowo.
Rekomendacja:
Korzystaj z platform do wideokonferencji, aby zorganizować spotkania między zespołem IEP a rodziną, w celu oceny planu, na podstawie zebranych danych i refleksji nad trafnością określonych celów.
